Chè Thái Nguyên – Khi hương sắc danh trà lan tỏa từ đồi chè La Bằng

Có những buổi sáng, chỉ cần đứng giữa một đồi chè đang thức giấc, hít sâu mùi sương non còn đọng trên búp lá, người ta đã hiểu vì sao chè Thái Nguyên không chỉ là một sản vật, mà là một phần ký ức văn hóa sống động của vùng trung du Bắc Bộ.

Sáng ngày 14-12, tại đồi chè Cầu Đá – xã La Bằng, tỉnh Thái Nguyên, không gian ấy trở nên đặc biệt hơn bao giờ hết khi hàng trăm nghệ nhân, người làm chè, nhà quản lý, nhà nghiên cứu văn hóa và du khách thập phương cùng hội tụ trong chuỗi hoạt động của Lễ hội “Thái Nguyên – Hương sắc danh trà” 2025. Nổi bật trong đó là Hội thi “Bàn tay vàng chế biến chè” và chương trình “Thưởng trà cùng người nổi tiếng”, những điểm nhấn giàu cảm xúc, đậm bản sắc và mang hơi thở thời đại.

La Bằng – nơi chè Thái Nguyên kể câu chuyện của đất và người

La Bằng từ lâu được biết đến là một trong những vùng chè tiêu biểu của Thái Nguyên. Đồi chè Cầu Đá trải dài, xanh mướt, uốn lượn theo triền núi, nơi từng búp chè lớn lên trong điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt, khí hậu mát lành và bàn tay cần mẫn của người trồng chè.

Giữa không gian ấy, lễ hội không được tổ chức theo cách phô trương, mà nhẹ nhàng hòa mình vào thiên nhiên. Không có khoảng cách giữa sân khấu và đồi chè, giữa nghệ nhân và du khách. Mọi người cùng đứng trên đất chè, chạm tay vào cây chè, nghe tiếng chảo sao lách cách, ngửi mùi trà tỏa ra trong gió sớm.

Chính sự gần gũi ấy đã làm nên linh hồn cho câu chuyện về chè Thái Nguyên – một câu chuyện không thể kể trọn vẹn nếu tách rời khỏi không gian bản địa.

“Bàn tay vàng chế biến chè” – nơi kỹ nghệ truyền thống được tôn vinh

Hội thi “Bàn tay vàng chế biến chè” quy tụ 10 đội thi đến từ các vùng chè tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên. Mỗi đội mang đến không chỉ kỹ thuật, mà còn cả niềm tự hào nghề nghiệp và tình yêu dành cho cây chè.

Phần thi hái chè diễn ra ngay trên đồi. Những đôi tay thoăn thoắt lựa búp non, thực hiện động tác hái “một tôm hai lá” chuẩn xác – tiêu chuẩn vàng trong chế biến chè Thái Nguyên chất lượng cao. Không vội vàng, không phô diễn, mỗi động tác đều toát lên sự điềm tĩnh và hiểu cây chè như hiểu chính mình.

Tiếp nối là phần thi chế biến chè – công đoạn đòi hỏi kinh nghiệm, cảm quan và sự tinh tế hiếm có. Từ làm héo, vò chè đến sao chè, từng bước đều cần sự chính xác về nhiệt độ, thời gian và lực tay. Chỉ một chút sai lệch cũng có thể làm mất đi hương cốm non đặc trưng – linh hồn của chè Thái Nguyên.

Mùi trà mới sao lan tỏa khắp không gian, hòa quyện với sương núi và tiếng trò chuyện râm ran, tạo nên một bức tranh sống động về nghề chè – nghề không chỉ làm ra sản phẩm, mà nuôi dưỡng bản sắc văn hóa.

Khi nghệ thuật và chè Thái Nguyên cùng chung một mạch chảy

Song hành với hội thi là các hoạt động giao lưu văn hóa đặc sắc, trong đó nổi bật là talkshow “Thơ và Trà” và chương trình “Thưởng trà cùng người nổi tiếng”. Đây không đơn thuần là những buổi trò chuyện, mà là nơi chè Thái Nguyên bước ra khỏi vai trò ẩm thực, trở thành chất liệu nghệ thuật và cảm hứng sáng tạo.

Sự góp mặt của NSND Tự Long – Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội và NSƯT Quang Thắng – nghệ sĩ đến từ Nhà hát Kịch Hà Nội mang đến những góc nhìn gần gũi, dí dỏm nhưng sâu sắc về văn hóa trà Việt. Trong không gian đồi chè, những câu chuyện về ký ức, về làng quê, về những chén trà gắn với tuổi thơ, với tình người được kể lại một cách tự nhiên, không kịch bản.

Giữa những khoảng lặng, chén trà được nâng lên, hương trà lan nhẹ nơi đầu lưỡi. Người nghe không chỉ thưởng trà, mà đang thưởng cả một nền văn hóa lâu đời được chắt lọc qua từng búp chè.

Thưởng trà – một nghi thức sống chậm giữa nhịp đời hiện đại

Trong dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, thưởng trà dường như trở thành một “đặc quyền” của những ai biết dừng lại. Tại La Bằng, nghi thức thưởng chè Thái Nguyên được giới thiệu không cầu kỳ, không xa cách, mà mộc mạc đúng tinh thần của trà Việt. Các nghệ nhân trà chia sẻ về cách chọn nước, tráng ấm, hãm trà và cảm nhận vị trà qua từng lần rót. Chè Thái Nguyên khi pha đúng cách cho nước xanh ánh vàng, hương cốm non dịu nhẹ, vị chát thanh nơi đầu lưỡi và hậu ngọt sâu kéo dài – thứ vị khiến người ta nhớ mãi.

Không gian thưởng trà mở, không phân biệt khách mời hay du khách, ai cũng có thể ngồi xuống, nhấp một ngụm trà và lắng nghe câu chuyện về cây chè, về người làm chè, về hành trình gìn giữ danh trà qua bao thế hệ.

Chè Thái Nguyên trong hành trình hội nhập và phát triển bền vững

Lễ hội “Thái Nguyên – Hương sắc danh trà” 2025 không chỉ dừng lại ở việc tôn vinh truyền thống, mà còn mở ra những cuộc đối thoại về tương lai của chè Thái Nguyên trong bối cảnh hội nhập.

Tại các buổi giao lưu, nhà quản lý, nhà khoa học và nghệ nhân cùng trao đổi về định hướng phát triển vùng chè theo hướng bền vững: từ canh tác an toàn, bảo vệ môi trường, đến xây dựng thương hiệu gắn với văn hóa bản địa. Chè không chỉ là sản phẩm nông nghiệp, mà là đại sứ văn hóa, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại.

Việc đưa nghệ thuật, du lịch và trải nghiệm vào câu chuyện chè được xem là hướng đi tất yếu, giúp chè Thái Nguyên tiếp cận gần hơn với thế hệ trẻ và thị trường quốc tế, mà vẫn giữ được cốt cách riêng.

Khi lễ hội khép lại, hương trà còn ở lại

Buổi trưa, nắng nhẹ phủ lên đồi chè Cầu Đá. Hội thi kết thúc, chương trình giao lưu dần lắng xuống, nhưng hương trà vẫn còn vương vấn trong không khí. Người ra về mang theo những câu chuyện, những khoảnh khắc đáng nhớ và hơn hết là một cảm nhận sâu sắc hơn về chè Thái Nguyên.

Không phải ngẫu nhiên mà chè Thái Nguyên được gọi là “danh trà”. Danh không chỉ đến từ chất lượng, mà từ cách người Thái Nguyên trân trọng cây chè, nâng niu từng búp lá và kể câu chuyện của mình bằng hương vị.

La Bằng hôm ấy không chỉ là nơi diễn ra một sự kiện, mà là nơi hương sắc danh trà được đánh thức, lan tỏa và tiếp tục chảy trong đời sống đương đại. Và mỗi chén chè Thái Nguyên, khi được nâng lên, lại kể tiếp câu chuyện về đất, về người, về một vùng chè vẫn xanh mãi cùng thời gian.